TY - JOUR ID - 701671 TI - تحلیل شمایل‌شناسانه سیر استحاله نگاره اسکندر و درخت سخنگو از دوره ایلخانی تا دوره صفوی JO - رهپویه هنرهای صناعی JA - RAC LA - fa SN - 2821-0352 AU - قشقایی, پریناز AU - محمدی, مهدی AD - کارشناسی ارشد رشته هنر اسلامی (گرایش مطالعات تاریخی)، گروهمطالعات عالی هنر، دانشکده هنر دانشگاه سوره، تهران، ایران. AD - مدیر گروه صنایع دستی. دانشکده هنر. دانشگاه سوره. تهران. ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 2 IS - 2 SP - 81 EP - 93 KW - درخت سخنگو‌ KW - اسکندر KW - نگارگری ایرانی‌ KW - نقش واق KW - شاهنامه DO - 10.22034/rac.2023.560735.1028 N2 - استمرا‌ر حیات داستان «اسکندر و درخت سخنگو» در آثار هنری، که یکی به عنوان پادشاهی غیر ایرانی ولی محبوب و دیگری درخت پرآوازۀ پیشگو است، این روایت را پر اهمیت می‌نماید. از این رو بسزا است تحلیل بیشتری در سیر استحاله این روایت به عمل آید که ‌متناسب با هدف پژوهش، سه نگاره از سه دورۀ مختلف ‌همچون دوره ‌ایلخانی‌، تیموری و صفوی انتخاب شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت، توصیفی ـ تاریخی و از لحاظ هدف، بنیادی و رویکردی کیفی داشته و اطلاعات ضروری تحقیق با استفاده از روش‌های‌ اسنا‌دی و منابع کتابخانۀ گردآوری شده است. با تجسس سیر استحاله در سه نگارۀ انتخابی که متأثر از جریانات اجتماعی‌، سیاسی و فرهنگی سه دورۀ زمانی مغول‌، ترکی ـ مغولی و ایرانی است، به سیر تحولات ‌و رمز‌گشایی نقش‌مایه اسکندر و درخت سخنگو بر اساس روش اروین پانوفسکی پرداخته شده است.‌ از مهم‌ترین یافته‌های حاصله می‌توان این‌گونه بیان داشت که اسکندر مقدونی در این سیر تاریخی از یک شخصیت منفی و شوم به یک فرد افسانۀ و مقدس با ظاهری متفاوت تغییر شکل پیدا کرده است. دلیل این استحاله منطبق با اهداف حاکمان سه دوره نظیر تثبیت قدرت‌، مشروطیت حکومت و رسیدن به ملّیتی ایرانی است. همچنین سیر استحاله درخت سخنگو در سه نگاره مورد بررسی قرار گرفته که در نهایت در نگارۀ سوم منجر به نقش واق شده است. این نقش که با زیبایی و قدرت در مقابل اسکندر جلوه می‌نماید و سعی در انتقال پیامی است که در لایه‌های زیرین معنایی نگاره‌ها قرار گرفته است. این تضاد معنایی نشان از پایدار نبودن قدرت این حاکمان است که به زیبایی در نگاره‌ها جانمایی شده است. UR - https://rac.soore.ac.ir/article_701671.html L1 - https://rac.soore.ac.ir/article_701671_890aaaf3bae085d8a342e7a7b0bd797c.pdf ER -