مطالعه بینامتنی قالیچه داستانی حضرت سلیمان و ملکه سبا

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد فرش، دانشگاه هنر اصفهان، ایران

چکیده

اگرچه امروزه ایران یک کشور اسلامی است، اما در دوره ­های مختلف تاریخی، مأمن مناسبی برای سایر اقلیت­ های مذهبی، بوده است. پیروان دین یهودی نیز مانند سایر ادیان و اقلیت­ های مذهبی از دوران باستان در ایران زندگی و کار کرده ­اند، که این امر در فرهنگ و هنر ایشان تأثیر گذاشته است. روایات و داستان­ های مذهبی همواره از جمله مسائل خوبی برای خلق آثار هنری هستند. به­ گواه اسناد و یافته­ های تاریخی فرش کهن ایرانی نیز، محملی جذاب و تأثیرگذار برای ثبت و ضبط باورها و حوادث مذهبی بوده ­اند. یکی از این نمونه­ ها، قالیچه منقوشِ موسوم به داستان حضرت سلیمان و ملکه سبا، با ترکیبی از باورهای دین یهود و فرهنگ و هنر ایرانی است. هدف از این تحقیق چگونگی تأثیر اعتقادات و باورهای دینی و نیز نحوه­ ی شکل­ گیری طرح ­ها و نقوش واقع­ گرایانه و انتزاعی در انتقال مفاهیم و اعتبارافزایی شأن و جایگاه اجتماعی آنان است. این پژوهش با استفاده از نظریه بینامتنیت و به­روش کتابخانه ­ای و مصاحبه و به­ صورت کیفی به­مطالعه اجزا و کلیات طرح و نیز نقش قالی پرداخته و بر آن است تا با خوانش مفاهیم و محتوای قابل دریافت از نقوش، ارتباط مستقیم و غیرمستقیم آنان را با فرهنگ و آیین یهود و هم­چنین تطبیق آنان با آیات قرآنی و داستان حضرت سلیمان و ملکه سبا، تخت مشهور حضرت سلیمان و داستان­ هایی مربوط به پیامبران یهود از جمله حضرت ابراهیم، حضرت موسی و فرزندان یعقوب­ نبی بپردازد. هم­چنین در پی یافتن پاسخ برای چگونگی تأثیر اعتقادات و باورهای دینی و نحوه­ ی شکل­ گیری طرح ­ها و نقوش واقع­ گرایانه و انتزاعی در انتقال مفاهیم و اعتبارافزایی شأن و جایگاه اجتماعی آنان است؟ نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد که نقوش بافته شده بر روی فرش مربوط به دین یهود است که از این بین می­توان به تصویر ملکه سبا و حضرت سلیمان، دوازده فرزند یعقوب نبی و تصاویری مربوط به داستان از آب گرفتن حضرت موسی و قربانی کردن حضرت ابراهیم اشاره کرد. با مطالعه بینامتنی نقوش می­توان به­ حضور آن­ها در باور و کتاب مقدس مسلمانان یعنی قرآن نیز پی برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • B. Arbabi 1
  • faezeh ghomlaghi 2
1
2 Master of Carpet, Isfahan University of Arts, Iran
چکیده [English]

Religious tales and stories are good issues to create artistic works and Iran is the old and suitable country where various people live in with different religions and cults. Islam is the official religion in Iran, Jews followers like other religious minorities live and work in Iran since the ancient era. The Persian rug which has a date as long as history, supplies an excellent situation to record religious beliefs. Solomon king and Queen of Sheba´s rug is one sample of this type rug Which shows Jews beliefs and cults. They are integrated with Iranian culture and created the context of such artistic works. This paper is written by Intertextuality theory and used library method and qualitive research. It has studied the components and concepts of the carpet patterns, it tries to read direct and indirect relations with Jews culture and rituals compare with the verses of Quran the story of Solomon king and Sheba Queen and famous Solomon throne, stories about Jewish prophets such as Abraham prophet, Moses prophet and sons of Jacob. It seeks to find answers how the influence of religious beliefs and customs and how to form realistic and abstractive patterns and designs in conveying their implications and their social statues. The results of this study show woven motifs on the carpets which are related to Judaism, this can be seen as the images of the Queen of Sheba and the Solomon king, The twelve children of Jacob and imaginations of the story of The Prophet Abraham. We also studied the motifs in holy book, which is called Quran, and the beliefs of Muslims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jewish Art
  • carpet
  • Story of Solomon king and Queen Sheba
  • Intertextuality