%0 Journal Article %T تحلیل نشانه شناختی نگاره عرفانی "دیدار شیخ صنعان و دختر ترسا" %J رهپویه هنرهای صناعی %I دانشگاه سوره %Z 2821-0352 %A قاسمی, ویدا %A محمدزاده, مهدی %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 2 %N 2 %P 67-79 %! تحلیل نشانه شناختی نگاره عرفانی "دیدار شیخ صنعان و دختر ترسا" %K منطق الطیر عطار %K شیخ صنعان و دختر ترسا %K رویکرد نشانه شناسی %K سلسله صفوی %R 10.22034/rac.2023.548966.1022 %X مقاله حاضر تحلیلی نشانه‌شناختی از نگارۀ عرفانی «دیدار شیخ‌ صنعان و دختر ترسا» در منطق‌الطیر عطار، مربوط به دوره صفوی است که در دوره‌های مختلف نقاشی ایرانی تصویرگری شده ‌است. هدف این تحقیق بررسی نشانه‌های تصویری و شیوه تعامل آنها در ساخت معنا با رویکرد نشانه‌شناختی ‌است. امروزه نشانه‌شناسی به طور کاربردی در تحلیل متون هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد و با توجه به خصوصیت نمادین نقاشی ایرانی به نظر می‌رسد این رویکرد با ارائه تحلیل‌های نظام‌مند از متن، امکان خوانش و رمزگشایی نشانه‌ها را در نقاشی ایرانی به دست دهد. در نظریه نشانه‌شناسی، نشانه‌ها نه به صورت جداگانه بلکه به عنوان عناصری پویا و سیال از یک نظام نشانه‌ای در تعامل و چالش با یکدیگر معنا می‌یابند. بر این اساس پژوهش حاضر به این سؤالات پاسخ داده است: 1. نشانه‌های تصویریِ نگاره، در تعامل با هم بازنمود کدام مفاهیم هستند؟ 2. شیوه تعامل نشانه‌ها در شکل‌گیری مفهوم و درونمایه نگاره چگونه است؟ این پژوهش به صورت توصیفی ـ تحلیلی و به شیوه‌ کتابخانه‌ای انجام شده است. نتیجه این بررسی، نشان ‌می‌دهد که در نگاره موردنظر، نقاش بر بازنمایی مفاهیم عرفانیِ کمال و آگاهی از طریق تعاملات میان نشانه‌های تصویری اهتمام داشته و این مفاهیم را به صورت نمادین و با استفاده از نشانه‌های بصری انسانی و غیرانسانی بیان کرده است. با تبیین شیوه تعامل نشانه‌ها در متن بر اساس رویکرد نشانه‌شناسی درمی‌یابیم، نقاش در بیان مفاهیم روایت و در گذر از دلالت صریح نشانه به دلالت ضمنی آن از روش‌های نشانه‌شناسانه مجاز و استعاره، تقابل‌های دوگانه و نا دستور زبانی استفاده کرده است. %U https://rac.soore.ac.ir/article_701670_29b55926ed52e4857d42bc2878acbe87.pdf